Ποιες είναι οι τέσσερις περίοδοι ανάπτυξης της μεθόδου Μοντεσσόρι;

La Redoute

01/05/2024

Για να εφαρμόσουμε σωστά τη μέθοδο Μοντεσσόρι, πρέπει πρώτα να κατανοήσουμε την ανάπτυξη του ανθρώπινου εγκεφάλου από τη γέννηση έως την ενηλικίωση. Στο τέλος της ζωής της, το 1950, η Μαρία Μοντεσσόρι συνόψισε τις παρατηρήσεις της και συνέταξε ένα διάγραμμα που απεικονίζει την ανάπτυξη του παιδιού μέχρι την ωριμότητα. Σε αντίθεση με τις κοινές πεποιθήσεις, η ανάπτυξη ενός παιδιού δεν είναι ούτε γραμμική ούτε σταθερή.

Τα παιδιά δεν βιώνουν απλά μια σταδιακή αύξηση των ικανοτήτων τους. Αναπτύσσονται σε διαδοχικά στάδια που μπορούν να θεωρηθούν ως μεταμορφώσεις ή διαδοχικές γεννήσεις. Η Μαρία Μοντεσσόρι διαπίστωσε ότι υπάρχουν τέσσερα στάδια ανάπτυξης, χωρίζοντας την ανάπτυξη ενός παιδιού από τη γέννηση έως τα 24 έτη σε περιόδους 6 ετών. Οι περίοδοι ανάπτυξης διαδέχονται η μία την άλλη και προετοιμάζουν το παιδί για το επόμενο στάδιο. Υπάρχουν παραλληλισμοί μεταξύ ορισμένων περιόδων, κυρίως της πρώιμης παιδικής και της εφηβικής ηλικίας, οι οποίες θεωρούνται οι πιο σημαντικές για τη διαμόρφωση της προσωπικότητας. Η πρώιμη παιδική ηλικία παραμένει η πιο θεμελιώδης περίοδος για το παιδί και για τον ενήλικα που θα γίνει στη συνέχεια.

ΗΛΙΚΙΑ ΤΗΣ ΑΥΤΟΣΥΝΕΙΔΗΣΗΣ: ΠΡΩΙΜΗ ΠΑΙΔΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ, Ο ΕΞΕΡΕΥΝΗΤΗΣ ΤΩΝ ΑΙΣΘΗΣΕΩΝ (0 ΕΩΣ 6 ΕΤΩΝ) 

Η Μαρία Μοντεσσόρι χώρισε αυτήν την περίοδο που είναι η πιο σημαντική και η πιο θεμελιώδης, σε δύο υποπεριόδους:

- Η ηλικία 0-3 ετών: στην οποία ο ενήλικας δεν μπορεί να ασκήσει καμία επιρροή.

- Η ηλικία 3-6 ετών: στην οποία ο ενήλικας μπορεί να ασκήσει κάποια επιρροή.

Η Μαρία Μοντεσσόρι τόνισε την ένταση αυτής της περιόδου, η οποία χαρακτηρίζεται από σημαντικές ψυχολογικές και σωματικές αλλαγές.

Tο παιδί μεταξύ 0 και 3 ετών μεταμορφώνεται και αναπτύσσεται πιο έντονα από ό,τι στην υπόλοιπη ζωή του. Ο εγκέφαλός του επίσης τριπλασιάζεται σε όγκο.

Καθώς η γέννηση είναι ένας αποχωρισμός, είναι σημαντικό να παρέχουμε στα παιδιά ένα περιβάλλον που θα τα βοηθήσει να χτίσουν την αυτοπεποίθησή τους και έτσι θα διευκολύνει την ψυχολογική τους ισορροπία μακροπρόθεσμα. Το μυαλό ενός παιδιού ηλικίας 0 έως 6 ετών χαρακτηρίζεται από την ικανότητα απορρόφησης της γνώσης. Αυτή η φάση ανάπτυξης μπορεί να απεικονιστεί με δύο φράσεις: Βοήθησέ με να είμαι ο εαυτός μου και βοήθησέ με να κάνω τον εαυτό μου.

Η ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ: Η ΠΑΙΔΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ, Ο ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟΣ ΕΞΕΡΕΥΝΗΤΗΣ (ΗΛΙΚΙΑΣ 6 ΕΩΣ 12 ΕΤΩΝ)

Η παιδική ηλικία είναι μια περίοδος πιο ήρεμης ανάπτυξης, τόσο σωματικά όσο και ψυχικά. Μεταξύ των ηλικιών 6 και 12 ετών, ξαναγεννιέται με ένα λογικό μυαλό. Γίνεται περίεργο για τις αιτίες, ενώ τα πιο μικρά παιδιά ήταν περίεργα για τα γεγονότα. Εισέρχονται σε μια φάση διανοητικής δίψας με την απόκτηση ενός αφηρημένου νου. Αυτό είναι το πιο παραγωγικό στάδιο όσον αφορά τη διανοητική ανάπτυξη.

Το παιδί θα υποστεί επίσης πνευματική εξέλιξη, προσπαθώντας να διακρίνει μεταξύ σωστού και λάθους. Η Μαρία Μοντεσσόρι μίλησε ακόμη και για ένα "κοινωνικό νεογέννητο". Τέλος, το στάδιο αυτό χαρακτηρίζεται από την ανάπτυξη της φαντασίας. Είναι σημαντικό να παρέχουμε στα παιδιά σημεία αναφοράς, όπως ιστορικούς ήρωες, με τους οποίους μπορούν να ταυτιστούν. Για να καλύψει τις ανάγκες του παιδιού, η Μαρία Μοντεσσόρι πρότεινε μια εκπαίδευση που θα τροφοδοτούσε το παιδί με γνώσεις ανάλογα με τα ενδιαφέροντά του. Αυτή η φάση της ανάπτυξης μπορεί να απεικονιστεί με τη φράση: Δίδαξέ με να σκέφτομαι μόνος μου.

Η ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ: Η ΕΦΗΒΕΙΑ, Ο ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΗΣ ΚΑΙ Ο ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΣ ΕΞΕΡΕΥΝΗΤΗΣ (12-18 ΕΤΩΝ)

Η περίοδος της εφηβείας είναι μια περίοδος μεγάλων σωματικών αλλαγών. Το σώμα του παιδιού μεταμορφώνεται καθώς οδεύει προς την ενηλικίωση. Είναι επίσης μια περίοδος ψυχολογικής μεταμόρφωσης. Οι έφηβοι πρέπει να βρουν μια νέα ταυτότητα. Αναζητούν το νόημα της ζωής για βρουν τη θέση τους στον κόσμο. Έχουν ενσωματώσει τις κοινωνικές αξίες που τους περιβάλλουν και τις αμφισβητούν. Όπως και η πρώιμη παιδική ηλικία, πρόκειται για μια πολύ ταραχώδη και θεμελιώδη φάση. Οι έφηβοι επιθυμούν την αυτονομία τους, ενώ παράλληλα έχουν ανάγκη να συμμετέχουν ενεργά σε δράσεις που τους ενδιαφέρουν.

Αποκαλούνται "παιδιά της γης" από τη Μαρία Μοντεσσόρι και χρειάζονται ένα περιβάλλον κοντά στη φύση, που τους επιτρέπει να απολαμβάνουν υψηλό βαθμό ανεξαρτησίας. Η πρωταρχική τους ανάγκη είναι να μάθουν να ζουν μαζί, να ανήκουν σε μια ομάδα. Αυτό είναι το θεμέλιο της ταυτότητάς τους ως μελλοντικά μέλη της κοινωνίας. Αυτή η περίοδος ανάπτυξης μπορεί να απεικονιστεί με τη φράση: Μάθε με να ζω με άλλους.

Η ΗΛΙΚΙΑ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΗ: ΩΡΙΜΟΤΗΤΑ, Ο ΕΙΔΙΚΟΣ ΕΞΕΡΕΥΝΗΤΗΣ (18 ΕΩΣ 24 ΕΤΩΝ)

Η περίοδος της ωριμότητας ή της ευτυχισμένης ηλικίας σηματοδοτεί το τέλος της ανάπτυξης. Είναι μια φάση σταθερότητας και ισορροπίας. Ο νεαρός ενήλικας πρέπει να προετοιμαστεί για να συνεισφέρει στην κοινωνία. Προετοιμάζονται για να εκπληρώσουν και την αποστολή που έχουν θέσει στον εαυτό τους. Πρόκειται για μια φάση διαχωρισμού. Ο νεαρός ενήλικας δεν είναι πλέον παιδί, αλλά έχει επιτύχει πλήρη ανεξαρτησία.